Domaine Marcel Deiss is opgericht in 1947. Na de tweede wereldoorlog keerde Marcel terug naar zijn geboortedorp Bergheim om midden in het hart van het Grand-Cru gebied het domaine Marcel Deiss op te richten. Wijnbouw zat overigens al langer in het DNA: de familie Deiss maakt namelijk al wijn sinds 1744. Het domaine bezit inmiddels 27 hectare aan wijngaarden en ze mogen zichzelf rekenen tot een van de beste producenten uit de Alsace. Tegenwoordig houdt Marcel nog een klein oogje in het zeil, waar zijn zoon Jean-Michel de wijngaarden beheerd en kleinzoon Matthieu het domaine runt.
De Terroirrist
In de jaren 90 gooide Jean-Michel het roer om en ging hij tegen al traditionele stromen in. Zo werd het wijnhuis volledig omgevormd naar biodynamische wijnbouw en schoof hij het idee dat Alsace wijnen uit één druivenras zouden moeten bestaan, van tafel. Vooral dat laatste, stootte een hoop Alsacers tegen de schenen. Alsace wijnen werden namelijk doorgaans van één druivenras gemaakt en waar elders in Frankrijk eerder de regio of het dorp op het etiket wordt benadrukt, worden Alsace wijnen vrijwel altijd benoemd en geroemd naar het gebruikte druivenras. Jean-Michel had daar een andere theorie over en volgde zijn hart. De wijngaard gaat boven de druif. Hij plantte tot dertien verschillende druivenrassen in zijn wijngaarden bij elkaar, “Complantation” zoals dat vroeger heel normaal was, en liet de oogst en vinificatie synchroon verlopen. Volgens Jean-Michel spelen druiven een ondergeschikte rol en functioneren ze slechts als een middel om de expressie van het terroir tot uiting te laten brengen.
“Volgens Jean-Michel spelen druiven een ondergeschikte rol en functioneren ze slechts als een middel om de expressie van het terroir tot uiting te laten brengen.”
Terroir-filosofie van Marcel Deiss
Deiss maakt een duidelijk onderscheid in “vins de fruits” en “vins de terroirs”. Vins de Fruits zijn veelal cépage wijnen, oftewel druifzuivere wijnen die vooral het karakter van de druif en de jaargang weerspiegelen. Er worden nog enkele “vins de fruits” geproduceerd op het domaine, zoals de beroemde Gewurtztraminer. Omdat Deiss zo veel mogelijk het terroir wil laten spreken, richten zij zich dus vooral op de Vins de Terroirs.
In 1993 produceerde Deiss een Riesling, die volgens menig mens niet naar Riesling smaakte en veel kritiek volgde. Het was voor Deiss het moment om de klassieke druif-benaming van de fles te verwijderen en de focus van de druif naar de wijngaard te verleggen. “Ik realiseerde me dat de druif in een wijngaard een ingrediënt is maar geen maaltijd”. Het doel werd de precieze smaak van het terroir tot uiting te laten komen in plaats van de druif te laten spreken. Vanaf dat moment startte hij met het aanplanten van meerdere druivenrassen naast elkaar.
“Ik realiseerde me dat de druif in een wijngaard een ingrediënt is maar geen maaltijd”
De “Complantation” wijnen van Marcel Deiss
De “Complantation” wijnen van Deiss staan voor het combineren van verschillende druivenrassen in een terroir. Al lijkt dit een moderne techniek, omdat het niet veel (meer) voorkomt, het is de oudste vorm van wijnbouw voordat klonen überhaupt bestond. Door verschillende druiven naast elkaar te planten ontstaat er een naturalistisch ecosysteem met veel vrijheid en respect voor de natuur. Het functioneert als een grote familie, die samenwoont op het terroir. Er is onderlinge communicatie, voedingsstoffen worden eerlijk verdeeld en de druiven werken continu naar een gezonde onderlinge harmonie. Biodynamica staat hier voor de meest respectvolle manier samenwerken met de natuur, zodat de diepe originaliteit van het terroir zo puur mogelijk naar boven komt. Of zoals Deiss het mooi verwoord “dat wat het oneindig kleine verbindt met de hele kosmos” en dan tot z’n optimale recht komt.
“Door verschillende druiven naast elkaar te planten ontstaat er een naturalistisch ecosysteem met veel vrijheid en respect voor de natuur. Het functioneert als een grote familie, die samenwoont op het terroir.”
Domaine Marcel Deiss is een veelbesproken wijnmaker in Frankrijk. De ene noemt hem een dwaas, de ander een genie. Zijn rebelse acties hebben door de jaren heen veel discussies losgemaakt maar de filosofie is onveranderd gebleven. Een uitzonderlijke wijnmaker die uitzonderlijke wijnen maakt, dat is voor ons een feit.
“Marcel Deiss is een uitzonderlijke wijnmaker die uitzonderlijke wijnen maakt”
